4/10/09

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ 1896 - 1928



ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΕΣ

Οι Δον Κιχώτες πάνε ομπρός και βλέπουνε ως την άκρη
του κονταριού που εκρέμασαν σημαία τους την Ιδέα.
Κοντόφθαλμοι οραματιστές, ένα δεν έχουν δάκρυ
για να δεχτούν ανθρώπινα κάθε βρισιά χυδαία.

Σκοντάφτουνε στη Λογική και στα ραβδιά των άλλων,
αστεία δαρμένοι σέρνονται καταμεσίς του δρόμου,
ο Σάντσος λέει "δε σ΄τό΄λεγα;" μα εκείνοι των μεγάλων
σχεδίων αντάξιοι μένουνε και: "Σάντσο, τ΄άλογό μου!"

Έτσι αν το θέλει ο Θερβάντες, εγώ τους είδα, μέσα
στην μίαν ανάλγητη Ζωή, του Ονείρου τούς ιππότες
άναντρα να πεζέψουνε και, με πικρήν ανέσα,
με μάτια υγρά, τις χίμαιρες ν΄απαρνηθούν τις πρώτες

Τους είδα πίσω νά΄ρθουνε - παράφρονες, ωραίοι
ρηγάδες που επολέμησαν γι΄ανύπαρκτο βασίλειο -
και σαν πορφύρα νιώθοντας χλευαστικά τούς ρέει,
την ανοιχτή να δείξουνε μάταιη πληγή στον ήλιο!




ΚΙ ΑΝ ΕΣΒΗΣΕ ΣΑΝ ΙΣΚΙΟΣ

Κι αν έσβησε σαν ήλιος τ΄όνειρό μου,
κι αν έχασα για πάντα τη χαρά,
κι αν σέρνομαι στ΄ακάθαρτα του δρόμου,
πουλάκι με σπασμένα τα φτερά.

Κι αν έχει, πριν ανοίξει το λουλούδι
στον κήπο της καρδιάς μου μαραθεί,
το λεύτερο που εσκέφτηκα τραγούδι
κι αν ξέρω πως ποτέ δε θα ειπωθεί.

Κι αν έθαψα την ίδια τη ζωή μου
βαθιά μέσα στον πόνο που πονώ -
καθάρια πως ταράζεται η ψυχή μου
σα βλέπω το μεγάλον ουρανό.

Η θάλασσα σαν έρχεται μεγάλη,
και ογραίνοντας την άμμο το πρωί,
μού λέει για κάποιο γνώριμο ακρογιάλι,
μού λέει για κάποια πού΄ζησα ζωή!



ΙΔΑΝΙΚΟΙ ΑΥΤΟΧΕΙΡΕΣ

Γυρίζουν το κλειδί στην πόρτα, παίρνουν
τα παλιά, φυλαγμένα γράμματά τους,
διαβάζουν ήσυχα, κι έπειτα σέρνουν
για τελευταία φορά τα βήματά τους.

Ήταν η ζωή τους, λένε, τραγωδία,
Θεέ μου, το φριχτό γέλιο των ανθρώπων,
τα δάκρυα, ο ιδρώς, η νοσταλγία
των ουρανών, η ερημία των τόπων.

Στέκονται στο παράθυρο, κοιτάνε
τα δέντρα, τα παιδιά, πέρα τη φύση,
τους μαρμαράδες που σφυροκοπάνε,
τον ήλιο που για πάντα θέλει δύσει

Όλα τελείωσαν. Το σημείωμα νά το,
σύντομο, απλό, βαθύ, καθώς ταιριάζει,
αδιαφορία, συγχώρηση γεμάτο
για κείνον που θα κλαίει και θα διαβάζει.

Βλέπουν τον καθρέφτη, βλέπουν την ώρα,
ρωτούν αν είναι τρέλα τάχα ή λάθος,
"όλα τελείωσαν" ψιθυρίζουν "τώρα",
πως θ΄αναβάλουν βέβαιοι κατά βάθος.



ΟΙ ΑΓΑΠΕΣ

Θά΄ρθουν όλες μια μέρα, και γύρω μου
θα καθίσουν βαθιά λυπημένες.
Φοβισμένα σπουργίτια τα μάτια τους,
θα πετούνε στην κάμαρα μέσα.
Ωχρά χέρια θα σβήνουν στο σύθαμπο
και θανάσιμα χείλη θα τρέμουν.

"Αδελφέ" θα μου πουν "δέντρα φεύγουνε
μες στη θύελλα, και πια δεν μπορούνε,
δεν ορίζουμε πια το ταξίδι μας.
Ένα θάνατο πάρε και δώσε.
Εμείς, κοίτα, στα πόδια σου αφήνουμε,
συναγμένοι από χρόνια, το δάκρυ.

"Τα χρυσά πού΄ναι τώρα φθινόπωρα,
που τα θεία καλοκαίρια στα δάση;
Που οι νυχτιές με τον άπειρον, έναστρο
ουρανό, τα τραγούδια στο κύμα;
Όταν πίσω και πέρα μακραίνανε,
πού να επήγαν χωριά, πολιτείες;

"Οι θεοί μας εγέλασαν, οι άνθρωποι,
κι ήρθαμε όλες απόψε κοντά σου,
γιατί πια την ελπίδα δεν άξιζε
το σκληρό μας, αβέβαιο ταξίδι.
Σα φιλί, σαν εκείνα που αλλάζαμε,
ένα θάνατο πάρε και δώσε"

Θα τελειώσουν. Επάνω μου γέρνοντας,
θ΄απομείνουν βουβές, μυροφόρες.
Ολοένα στην ήσυχη κάμαρα
θα βραδιάζει, και μήτε θα βλέπω
τα μεγάλα σαν έκπληκτα μάτια τους
που γεμίζανε φως τη ζωή μου...



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Θεωρείται από τους πρόδρομους της ανανέωσης του νεοελληνικού ποιητικού λόγου, με τις καινοτομίες του στο μέτρο και την ομοιοκαταληξία, με τις απλές καθημερινές λέξεις, που ξαφνιάζοντας τότε, αποκτούσαν όμως μέσα την ποίηση του όλη τη λάμψη και το νόημά τους. Γεννήθηκε στην Τρίπολη, αλλά η οικογένειά του καταγόταν από την Κορινθία. Ο πατέρα του καθώς ήταν νομομηχανικός μετακινούνταν συνέχεια παίρνοντας μαζί του και την οικογένειά του. Έτσι ο ποιητής έζησε την παιδική του ηλικία σε διάφορες επαρχιακές πόλεις που σφράγισαν την ψυχή του με εικόνες μελαγχολίας και θλίψης, που αργότερα θα τις δώσει στα ποιήματά του. Στην Αθήνα σπούδασε νομικά και εργάσθηκε ως δημόσιος υπάλληλος. Όλο του το έργο, όσο έζησε, περιορίζεται σε τρεις ποιητικές συλλογές. Αυτοκτόνησε σε ηλικία 32 χρόνων στην Πρέβεζα, όπου είχε μετατεθεί, ύστερα από δυσμένεια.

2 σχόλια:

  1. Αγαπητή μου Ευδοκία καλημέρα,

    παρακολουθώ το μπλόγκ σου και θαυμάζω το ζήλο σου να παρουσιάζεις πραγματικά αυτό το πλούτο της ποίησης ...που μεγάλη μερίδα του κόσμου αγνοεί.
    Αρκετές φορές σκέφτηκα να συμμετέχω και να αφήσω σχόλιο ...όμως δεν είμαι σε θέση εγώ...ποια εγώ να κρίνω ή να σχολιάσω τι ?και ποιούς ?

    Και όμως γυρνώντας ξανά και ξανά τις σελίδες σου...κατέληξα ότι τελικά είναι ωραίο να γίνει συζήτηση πάνω στις επιδράσεις που μας αφήνει η ανάγνωση των ποιημάτων που μας παρουσιάζεις ή ακόμη και η επιρροή που μπορεί να έχει πάνω μας ο εκάστοτε ποιητής.
    Ετσι θέλω να μιλήσω για τον Καρυωτάκη που δε σου κρύβω , με έχει απασχολήσει και στο παρελθόν.
    Στην αρχή δε μου άρεσε καθόλου....τον έβρισκα κάπως μπανάλ...κάτι σε στυλ ...κοίτα τώρα και ο χασάπης ( απλά προς παραδειγματισμό , μη παρεξηγηθούν λόγω του επαγγέλματος ) μας το παίζει ποιητής.
    Και για χρόνια αναρωτιόμουν τι είναι αυτό που του βρίσκουν...λεξιλόγιο ?
    Δε μου κολλούσαν οι λέξεις ...τις εβρισκα πολύ καθημερινές ...χωρίς να μου δίνουν εικόνες ...χωρίς να με ταξιδεύουν....
    με τα χρόνια και με τη μετάλλαξη τη δική μου ...διότι πιστεύω ότι με το καιρό αλλάζουμε ...προσθέτουμε στον χαρακτήρα μας ...πολλές φορές απορρίπτουμε ...κάνουμε αυτό που κάνει μια νοικοκυρά ...γενική στο σπίτι της και πετά τα περιττά ...έτσι συμβαίνει και με εμάς τους ίδιους..
    άρχισα να βρίσκω ...λέξεις - κλειδιά μέσα από τα ποίηματά του. Μέχρι που στο τέλος κατάλαβα ότι ...το ταξίδι δε στο προκαλεί η λέξη ..αλλά εσύ ο ίδιος και η συγκυρία που βρίσκεσαι....
    Δε γνωρίζω αν αυτό είναι στάδιο ωριμότητας ...σίγουρα είναι στάδιο ευσυνειδησίας .
    Ετσι λοιπόν και ο Καρυωτάκης ...μου αφήνει τη γεύση ενός ανθρώπου βαθειά μέσα στη καθημερινότητα ....χωρίς τη διάθεση να ξεφύγει από αυτήν αλλά με τη διάθεση να μας τη παρουσιάσει από τη πλευρά που φοβόμαστε να αντικρύσουμε....ή είμαστε δειλοί να δούμε.

    Να συνεςχίσεις σε παρακαλώ μου αρέσει πάρα πολύ η προσπάθεια που κάνεις...σε φιλώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα Βασιλική μου! Πολύ ωραία η ιδέα σου για την επιρροή που έχει επάνω μας ο ποιητής με τα ποιηματά του.. Σχετικά με τον Καρυωτάκη, αλλά και με άλλους ποιητές και συγγραφείς τα πράγματα πήγαν και πηγαίνουν κάπως έτσι και για μένα.. Δηλαδή, παρατηρώ πως όσο μεγαλώνω αντιλαμβάνομαι διαφορετικά τις έννοιες, αλλά και το συναίσθημα που μου μεταδίδει ένα ποίημα. Στο σχολείο μού άρεσαν ελάχιστα ποιήματα, παρόλο που αγαπούσα την ποίηση.. Αυτό που μού είχε στοιχίσει τότε πολύ και δεν μπορούσα να δεχτώ με τίποτα ήταν το εξής: Η χαζή ερώτηση που υπήρχε πάντα στο τέλος ενός ποιήματος.. "Τι θέλει να πει ο ποιητής". Δυστυχώς λίγοι είναι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές που ξέρουν να διδάσκουν (αν μπορείς να πεις διδάσκουν) ποίηση και γενικά λογοτεχνία. Ευτυχώς είμαι από τους τυχερούς, που γνώρισα τουλάχιστον μία τέτοια φιλόλογο στο γυμνάσιο, η οποία με έκανε να αγαπήσω πραγματικά τη λογοτεχνία.. Από κει και μετά το χάος.. Για παράδειγμα, πόσοι άραγε έχουν συναντήσει ή βρεθεί μαθητές του Καθηγητή Ποίησης στον "Κύκλο των χαμένων ποιητών";.. Για μένα έτσι "διδάσκεται" η ποίηση.. Την ανασύρεις μέσα από τις ψυχές των ανθρώπων. Γιατί ο άνθρωπος ως "ποίημα" "ποιεί", δημιουργεί σε κάθε μορφή... Εγώ αφήνω ένα ποίημα να με αγγίξει, να μου μιλήσει κατευθείαν στην ψυχή, με ή χωρίς ρίμα, με ή χωρίς συγκεκριμένη δομή. Για μένα ποίημα μπορεί να είναι και ο πεζός λόγος ενός ανθρώπου που "κατοικείται" από την ποίηση..
    Μεγαλώνοντας, αντιλαμβάνομαι γύρω μου καταστάσεις λίγο διαφορετικά από πριν. Αυτό θεωρώ ότι είναι μέσα στην πανδαισία της ζωής. Τίποτα δεν είναι αναμενόμενο και προσχεδιασμένο. Οι λέξεις που ακούμε, σήματα λεκτικά, αποκωδικοποιούνται στο μυαλό και την ψυχή με άλλα ψηφία.. Θεέ μου, πόσο υπέροχο είναι αυτό!
    Όσο για το "ποια είσαι εσύ ή εγώ που θα σχολιάσουμε και ποιούς" έχω να σου πω το εξής: Η τέχνη είναι και πρέπει να είναι για τους ανθρώπους, όχι μόνο για αυτούς που την παράγουν, αλλά και για το κοινό τους, που χωρίς αυτό, δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης και οι "τεχνίτες" λόγων ή έργων.. Άρα, δεν είναι μόνο οι ειδικοί που θα σχολιάσουν τις επιρροές, τις σχολές, τις δομές και όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες ενός ποιήματος. Γιατί ο αρχιτέκτονας φτιάχνει ένα σπίτι και του βάζει τα καλύτερα υλικά, και από τεχνικής άποψης αυτό είναι τέλειο. Αν το μάτι του αγοραστή όμως δεν μπορεί να αντιληφθεί και την ομορφιά του οικοδομήματος, έξω από την τεχνική του... ποιο το νόημα;
    Σ΄ευχαριστώ που αφιέρωσες το χρόνο σου και που είσαι πάντα παρούσα!! Σ΄ευχαριστώ από την καρδιά μου.. Φιλιά πολλά σε σένα και στο βουνό των θεών απέναντι..εκεί που κατοικείς..

    ΑπάντησηΔιαγραφή